Biografie

Marleen groeide op als tweede in een gezin van vier. Buitenbeentje? Toch wel een beetje. Kunsthumaniora en daarna hoger kunstonderwijs. Vrije grafiek. Vreemd eigenlijk als je haar huidige werk bekijkt. Zij heeft een heel traject afgelegd. Uiteraard begon haar zoektocht met grafiek. Etsen en pentekeningen. Al gauw ging zij zich toeleggen op het procédé van de suikerets. Daaruit groeide het verlangen om tegelijk directer en gelaagder te gaan werken. De eerste olieverfschilderijen ontstonden. Olieverf maakte plaats voor de mogelijkheden van acryl.

Spreken met lijnen, tinten en textuur

— Marleen Matthys

Marleen zette in haar evolutie tot op heden een aantal ingrijpende stappen. Haar pad volgt geen rechte lijn. Het gaat om een voortdurend nieuwsgierig exploreren, experimenteren, durven spelen met materie en kleur. Meer recent komt er soms een extra - derde - dimensie bij.

Ik geloof dat denken in de kunst even noodzakelijk is als overal elders

— Jozef Albers

De hedendaagse kunstenaar Marleen Matthys heeft ook een dagtaak als beeldend therapeut. Die intense zoektocht van mensen die in de psychiatrie zijn opgenomen, inspireert en confronteert. Soms zet de ervaring op de werkvloer de kunstenaar aan het denken, vaak weerhoudt het haar ook, blijft het gisten. Onlosmakelijk is de dagelijkse praktijk een deel van Marleens leven, en dus van haar werk. Niet rechtlijnig, zeker niet. De indrukken maken emoties en innerlijke processen los. Ze trekken registers open. Een zoektocht naar de juiste communicatie en verwerking is wat volgt.

Experimenteren in het atelier zette Marleens dialoog met de buitenwereld op een laag pitje. Geen tentoonstellingen, maar artistiek zoeken overheerst na dat eerste "zich tonen aan de wereld". Technisch zoeken ook, naar boeiende materialen. Op het alchemistische af nieuwe materieverf uitvinden, combineren, samenbrengen, één geheel laten vormen.

Kunst geeft niet het zichtbare weer maar maakt zichtbaar

— P. Klee

Marleens schilderijen helpen de dagelijkse praktijk verwerken. Schizofrene patiënten bijvoorbeeld dwingen haar als het ware om ordening aan te brengen. Die geordende verscheurdheid, die zit in haar werk verscholen, onder vele lagen emotie en materie, onzichtbaar complex zoals de mens zelf.

A work of art which did not begin in emotion is not art

— Paul Cezanne

Die allesomvattende emotie (tweespalt, chaos, zucht naar orde) kan Marleen met de jaren kanaliseren. De twintiger wordt veertiger, de rust zet in. Opbranden is geen optie. Het verhaal moet verteld worden, geen nieuw verhaal, wel een getemperd en bovenal rijp verhaal. En zo komt Marleen tot de grond van haar essentie: niet zozeer de buitenwereld inspireert, maar haar eigen buikgevoel. De aarde en de natuur waar ze tijdens het reizen haar innerlijke rust vindt, worden hoofdtoon in haar werk. Vanuit haar innerlijke drang om te communiceren over wat haar raakt en drijft, worden de lagen van haar schilderijen opgebouwd. Het is een intern communicatieproces, waarbij ze zich laat sturen zonder duidelijk einddoel. Het werk krijgt betekenis achteraf. Alsof het een verwerkingsproces is van haar dagelijkse bestaan in de wereld. De dialoog met publiek is a priori complex en meerlagig. Uitdagend ook, communicatie dringt zich op, dialoog tussen kunstenaar, werk én publiek voegen opnieuw lagen toe. Het gekende perpetuum mobile. Het werk is wint aan betekenis en kracht door iedere blik, iedere vraag en ieder antwoord. Wat de initiële drang was, is slechts één van de vele lagen, de kiem die de communicatie en het contact mogelijk maakt.

Enkel tijdens de actie kan het idee de materie beinvloeden

— Pierre Alechinsky

Het atelier van de kunstenaar is heilig. Het is dé plek waar gedachte, drang en daad bij mekaar komen. De plek waar mogelijk iets ontstaat dat aan de buitenwereld getoond zal worden. Niemand kent het zoekproces ten volle, niemand weet wanneer resultaat zal volgen. Het is geen gericht proces. De dingen ontstaan, krijgen richting en invulling. Marleen neemt werken "waar nog iets aan ontbrak" soms maanden later opnieuw ter hand. Plots kan een betekenis worden voltooid. Is een laatste aanvulling mogelijk. Kan gezegd worden wat al zo lang voelbaar was. Kan communicatie met een toeschouwer beginnen.

In haar recente reeksen confronteert Marleen beelden die samen een mededeling inhouden. Ze zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Geen triptiek, diptiek of wat dan ook. Losstaand esthetisch vol kwaliteit, samengebracht verrijkt met mededelingen aan de toeschouwer. Uitdagend ook. Durf kijken en zien, durf de confrontatie aan met je eigen gevoel! Een toeschouwer met werken om te begrijpen of te voelen. Want de werken van Marleen doen je wat. Wees stil en voel, laat je ogen de boodschap horen, en je hart contact maken.

De tentoonsteling "Zijn Zonder Mij" in 2007 was in meer dan een opzicht een bijzonder project. Een eerste écht locatieproject, in het Brugse Museum Onze-Lieve-Vrouw ter Potterie. Een huis met vele lagen geschiedenis, traditie en vooral menselijke verhalen. Klooster, museum en RVT onder één dak. Een plek die aanzet tot nadenken over verlies. Het geheugen en de herinneringen vervagen, zintuiglijke gevoeligheid neemt af, sociaal contact vermindert. Uiteindelijk verdwijnt men uit het leven, een langzaam proces van "zijn zonder mij". Marleen sorteerde mummie-cocons op de kloostertafel, bekleedde een monoliet met zachte kussentjes. De geschilderde reeksen reflecteren over het verdwijningsproces, goud en azuur kunnen het niet stoppen.

Er zit meer kracht in weinig vertellen dan in veel vertellen

— Marc Rothko

In groepstentoonstellingen is het werk van Marleen de stille vennoot. Geldingsdrang bezit Marleen -o contradictio- in bescheiden mate. Extraversie is niet aan haar besteed. Pijnlijk soms, hoe communicatie verworden is tot geschreeuw. De stille boodschapper valt niet op. Ten onrechte. De boodschap vraagt aandacht en tijd. Welhaast elementen uit een andere dimensie.

Alles van waarde is weerloos

— Lucebert

Marleen Matthys beweegt zich met een ontluisterende authenticiteit in het leven. Kwetsbaar zijn is een levenshouding. Geen eenvoudige. Wel een noodzakelijke. De enige mogelijke manier ook om het gesprek (en het gevecht) met verf, materie en verschillende dimensies aan te gaan. De enige houding ook die een kijker kan uitnodigen om mee te stappen in haar werk en verborgen betekenissen te ontdekken.

Biografie — Eva Tahon